Nacionalizmi apo fashizmi

Perparimi Mar 5 Aoû - 19:14

Nacionalizem apo fashizem? (16)

Nacionalizem apo fashizem? (16)
Qe kur me ra ne dore nje analize e Umberto Ecos mbi disa trajta te “Fashizmit te perjetshem” i bera nje analize ideve te mia, dhe te Rilindasve tane. Nuk dua te zgjatem me. Eshte me mire te mbledhim kokat bashke e te mendojme se vertet c’rol ka pasur Jeronim de Rada, Ati Yne qe ishte ne Calabri, kur na nisi drejt rruges tone “Pellazgjike”. A eshte mire? A eshte keq? Nuk di. Di vetem ate qe kane pohuar Hebrejte para mijra vjetesh “Njeriu nuk mbahet vetem me buke”.
Pavaresisht nga paqartesite rreth dallimeve mes formave te ndryshme te fashizmit historik, mendoj se eshte e mundur qe te numerohet nje liste trajtash qe perbejne ate qe une quaj Ur-fashizem, ose Fashizem i Perjetshem. Keto trajta nuk perbejne nje sistem te organizuar; shume prej tyre kundershtojne njera tjetren dhe shquhen edhe ne lloje te tjera despotizmi e fanaticizmi. Por mjafton vetem te ekzistoje vetem njera prej tyre qe te shkaktoje mpiksjen e fashizmit rreth saj.
1. Trajta e pare e Ur-Fashizmit eshte, kulti i tradites
Sigurisht qe tradicionalizmi eshte shume me i vjeter se fashizmi. Jo vetem qe ishte karakteristike e mendimit kunder-rrevolucionar Katolik pas Revolucionit Francez, por u lind gjate periudhes Helenistike te vone, si nje reaksion kunder racionalizmit klasik Grek. Ne pellgun Mesdhetar, njerez me religjione te ndryshme nisen te enderronin per nje ’shpallje-zbulim’ qe i paska ardhur njerezimit ne agimin e historise te tij. Kjo ’shpallje-zbulim’, sipas mistikes tradicionaliste, paska qene fshehur per shume kohe nen vellon e gjuheve te harruara- ne hieroglifet e Egjyptit, ne runat Kelte, apo ne shkrime te vjetra nder vise te pak te njohura te Azise.
Kjo kulture e re domosdoshmerit duhet te jete ’sinkretiste’. Sinkretizmi nuk eshte vetem ‘kombinim i formave te ndryshme te besimit dhe praktikes te tij’, sepse ky lloj kombinimi duhet gjithashtu te jete tolerant ndaj kontradiktave. Sejcili prej mesazheve te ardhur nga lashtesia duhet te permban nje grime te vertete dhe, pavaresisht se keto mesazhe mund te thone gjera te ndryshme e kontradiktore, te gjitha keto mezashe aludokan alegorikisht per te njejten te vertete primordiale.
Pasoja e kesaj menyre te menduari eshte se nuk ka me perparim ne nxenjen e diturise. E verteta qenkesh shkruar nje here e pergjithmone, dhe ne vetem mund te shpresojme te perkthejme mesazhet qe na vijne nga erresira e lashtesise.
Nqs vizitoni librari Amerikane ne raftet me permbatje New Age ndonjehere do gjeni edhe Shen Augustinin, qe me sa di une nuk ishte fashist. Por kombinaconi Shen Augustin-Stonehenge eshte simptome e Ur-Fashizmit.
2. Tradicionalizmi nenkupton mospranimin e modernizmit
Si fashistet ashtu edhe nazistet e adhuronin teknologjine, ndersa mendimtaret tradicionaliste e konsiderojne teknologjine si e kunderta e vlerave shpirterore tradicionale. Sidoqofte, pavaresisht se nazismi ishte krenar per arritjet e tij industriale, elozhed qe i bente modernizmit ishin thjesht siperfaqja e nje ideologjie me rrenje ne gjak dhe toke (Blud und Boden). Mohimi i botes moderne ishte kamufluar si kundershtim ndaj menyres kapitaliste te jeteses. Iluminizmi, dhe Epoka e Arsyes, shikohen si fillimi i depravitetit modern. Ne kete kuptim Ur-fashizmi mund te perkufizohet si irracionalizem
3. Irracionalizmi varet nga culti i veprimit per hir te veprimit.
Veprimi duke qene i bukur ne vetvete, duhet kryer perpara, ose pa reflektuar. Mendimi, ‘vrasja e trurit’, eshte nje forme tredhje. Prandaj kultura eshte e dyshimte perderisa identifikohet me qendrimin kritik. Mosbesimi ndaj botes intelektuale ka qene gjithmone nje simptome e Ur-Fashizmit, qe prej Hermann Goering, qe e kishte shume qef nje fraze nga nje drame e Hanns Johst (”Kur degjoj fjalen ‘kulture’ ve doren tek pistoleta”), deri tek shprehje te tilla si ‘intelektuale degjenerate’, ’snob i tredhur’, apo ‘universitetet jane fole komunistash’. Intelektualet zyrtare fashiste ishin kryesisht te angazhuar ne sulmin ndaj kultures moderne dhe inteligjences liberale qe kishin tradhetuar vlerat tradicionale.
4. Shpirti kritik ben dallime dhe te te besh dallime eshte shenje e modernizmit.
Ne kuturen moderne komuniteti shkencor e mirepret mos-dakordimin si nje menyre qe permirson diturine. Per Ur-Fashizmin, mos-dakordimi eshte tradheti.
5. Mos-dakordimi eshte shenje diversiteti.
Ur-fashizimi rritet dhe kerkon konsesus duke shfrytezuar dhe fryre friken natyrale kunder te qenit ndryshe. Apeli i pare i nje levizje fashiste apo para-fashiste eshte kunder huajve. Pra Ur-fashizmi eshte rracizem.
7. Njerezve te cilet ndihen pa nje identitet te qarte social, Ur-Fashizmi u thote se privilegji i vetem i tyre eshte emeruesi me i vogel i perbashket: lindja ne te njejtin vend.
Kjo eshte origjina e nacionalizmit. E vetmja gje qe mund ti jape identitet kombit jane armiqte e tij. Prandaj ne qender te psikologjise Ur-Fashiste eshte nje obsesion me nje komplot, mundesisht nderkombetar. Ithtaret duhet te ndihen te rrethuar. Menyra me e lehte per zgjithur komplotin eshte ksenofobia. Por komploti duhet te vije gjithashtu edhe nga brenda: Hebrejte zakonisht behen viktima pasi ata kane avantazhin e te qenit si te brendshem ashtu edhe te jashtem.
8. Ndjekesit e Ur-fashizmit duhet te ndihen te poshteruar nga pasuria dhe forca e armikut
Kur isha femija me mesonin se Anglezet ishin populli qe ha 5 here ne dite. Ata hanin me shpesh se populli i varfer dhe esell Italian. Hebrejte jane te pasur dhe ndihmone njeri tjetrin nepermjet nje rrjeti sekret ndihme te perbashket.
Ndejkesit e Ur-fashizmit duhet te te mesojne qe jane ne gjendje te mundin armikun. Keshtu qe nepermjet nje zhvendosje te fokusit retorik armiku behet shume i forte dhe shume i dobet ne te njejten kohe. Prandaj qeverite fashiste jane te denuara te humbin lufterat pasi ky lloj te menduari nuk i lejon ato qe vleresojne objektivisht forcen e armikut.
9. Per Ur-fashizmin nuk ka perpjekje per jeten, por jeta jetohet per perpjekjen.
Prandaj edhe pacifizmi eshte bashkepunim me armikun. Pacifizmi eshte i keq pasi jeta eshte lufte e perjetshme. Kjo ide lind ‘kompleksin e Armaggedonit’. Meqe armiku duhet te mundet, atehere duhet te kete nje beteje te mbrame, pas te ciles levizja do te vihet ne kontroll te botes. Ky lloj ‘Final Solution’ do sjelle nje Epoke te Arte gje qe eshte ne kontrakdikte me parimin e ‘luftes te perjetshme’. Deri me tash asnje udheheqes fashist nuk ka qene ne gjendje ti jape zgjidhje kontradiktes.
10. Elitizmi eshte nje aspekt tipik i cdo ideologjie reaksionare, per aq kohe sa eshte thelbesisht aristokratik, dhe elitizmi aristokratik, ushtarak nenkupton perbuzje per te dobetin.
Ur-fashizmi mundet te trumpetoje vetem elitizem popullor. Cdo qytetar i perket popullit me te mire ne bote, dhe anetaret e partise jane qytetaret me te mire, dhe cdo qytetar mund (dhe duhet) te behet anetar. Por nuk mund te kete patrice pa plebej. Ne fakt, Udheheqesi, duke e ditur se pushteti nuk iu delegua demokratikisht por u fitua me force, gjithashtu e di se pushteti i tij mbahet mbi dobesine e masave; ato jane aq te dobeta sa kane nevoje per nje sundimtar.
11. Me kete perspektive te gjitheve u mesohet te behen heronj
Ne cdo mitologji heroi eshte nje qenie jo e zakoshme, por ne Ur-fashizem herioizmi eshte norme. Ky kult i heroizmit eshte i lidhur ngushte me kultin e vdekjes. Nuk ishte e rastesishme qe motoja e Falangisteve Spanjolle ishte Viva la Muerte!. Ne shoqerite jo-fashiste, publiku laik meson se vdekja eshte e dhimbshme por duhet ballafaquar me dinjitet; besimtareve u mesohet qe eshte nje menyre e dhimbshme per te arritur lumbturine mbinatyrore. Ne kontrast heroi Ur-fashist e lakmon vdekjen heroike, qe paketohet si shperblimi me i mire i nje jete heroike. Heroi Ur-fashiste mezi pret qe te vdese. Me kete padurim ai me teper dergon te tjeret drejt vdekjes.
12. Meqe lufta e perjetshme dhe heroizmi jane lojra te veshtira per te luajtur, Ur-fashisti transferon vullnetin e tij per pushtet tek ceshtjet seksuale.
Kjo eshte origjina e machismo-s (qe do te thote perbuzje per grate, dhe intolerance ndaj praktikave jo-standarte seksuale, qe prej virgjerise deri tek homoseksualiteti). Por, edhe seksi eshte nje loje e veshtire per te luajtur, keshtu qe Ur-fashisti ka tendence te luaje me arme ku arma kthehet ne nje loder ne nje ushtrim fallik.
14. Ur-fashizmi flet ne Newspeak
Newspeak u shpik nga Orwell, ne novelen e tij 1984, si gjuha zyrtare e asaj qe ai quajti Ingsoc, Socializem Anglez. Por elemente te Ur-fashizmit shquhen edhe ne forma te tjera te diktaturave. Te gjithe tekstet shkollore te Fashisteve dhe Nazisteve perdoren nje fjalor te varferuar, me nje sintakse elementare, ne menyre qe te parandalonin perdorimin e gjuhes si nje instrument per arsyetimin kritik.
Shumekush qe merr mundimin te lexoje kete mund te shohe paralele me komunizmin, nacionalizmin dhe islamo-fashizmin. Ne Shqiptaret jemi ballafaquar me te gjitha keto ide dhe une hipotezoj se mos pranimi i modernitetit, shkaterrimi masiv i gjuhes jane dy nga shkaktaret kryesore te pa-aftesise te Shqiptareve te arrijne potencialin e tyre.