Mireditasit dhe shpallja e Republikes se saj

Mireditasit ruajn nje periudhe unikate e sidomos shpallja e "Republikes se Miredites".
Miredita si nje treve e pasterte katalike,me qellim, e lene nga osmanlit apo marveshje mes vatikanit e osmanlive.Te thojme trima nje grusht morra kundra luanit eshte apsurde nje enderr e kotesise.
Gjet Ndoje historian;Per mirditasit qeshtja per tu shkputur nga perandoria osmane ka qen e arsyeshme dhe e domosdoshme,sepse e kishin temelin apo bazen per te patur nje tendence te tille per tu shkputur nga perandoria osmane.Jane dy levizje qe vijne paralele me popujt e tjere te krishter te ballkanit per tu çliruar nga perandoria osmane ,siq ishin,serbet,greket me vone rumania,bugaria e me vone Mali zi dhe  shqiperia.Ne nuk kishim nje histori te ngjajshme me tjeret,eshte then edhe nga studjuesit si Vaso Pasha icili ishte i lidhur me perandorin dhe skishte fuqi te brendshme ta bente nje ndarje  nga osmanlit..
Studjuesi Alfred Duka,Projektet e Rilindjes Kombetare ishte parashkikuar per te qen shqiperia nje proncipate autonome dhe maksimalishte kishte nje principat e pavarure.Pra ky ishte mendimi i rilindaseve tan,si shkak i miqasise  shekullore qe kishin me perandorine Osmane.Me qeverine e pare te Sylejma  Dervines Mirditoret nuk u perfshine ne kongresin e Lushjnes .Kemi dy momente te randesishme te historise,se miredites Vdes Sabati ne vitin 1917,dhe me 1919 vritet Prenk Bibe Doda.Si ne shenje hakmarrje qe ja kishte borgj gjakun.,e vrasin duke kalue lumin e matit.Keshtu qe Mirditasit mbeten pa nje lidership si ideologjik dhe politike,dhe ne krye te saj mbeti Marka Gjoni.Mark  Gjoni ishte nje kapetan i shquar i mbetur ne krye te Miredites ai ne qeverine  Sulejman Dervines kishte takime me Mejdi Frasherin,asaj kohe minister duket se ka pas provokue endrren e nje krahines se pavarure qe do te siguronte vete zgjidhjen e jeteses.

E ashtuquajtura Arberia e mirdites nje inciative e Marka Gjonit pasardhesite e Prenk Bibe Dodes ishte nje levizje jo si te parat ishte nje levizje qe nuk kishte te bente shkputje nga perandoria osmane por ishte nje levizje per shkak te paknaqesise se tij te Marka Gjonit.Ndaj qeverise se Sulajman Delvines e Mejdi Frasherit .
I prijashtuar nga punimet e kongresit te lushnjes i prijashtuar nga çdo lloj pozicioni ne qeverine e pare ,kerkoj nje takim me ministrin e brendshem Mejdi Frasherin.Sjellja e Mejdi FRasherit ishte ofenduese ndaj Marka Gjonit .
Kerkesat e Marka Gjonit ishin maksimalishte i kerkoj ditet e zise se bukes ne mirdite,dhe hapjen e nje rruges per te blere drithe ne prizren.Mejdi FRasheri e prijashtoj kategorikisht.Marka Gjoni ka shkue ne Mirdite dhe ka hape rrugen vete.Kemi nje levizje te paparashikushme te konzullit te frances qe ishte ne shkoderes i cili ne riminishencen e Napolonit te trete i krijon nje lloje akcesi me ane te nje levizje te tij per iden e nje Republike te Mirdites.
Ne veren e vitit 1921 u permend emri i republikes se mirdites.Si shkak i disa luftimeve .
Me 17 korrik Baldashi ministri ijashtem grek jep njoftimin se presidenti i Republikes se Mirdites Marka Gjoni ka njoftue ashtu keshtu,dhe menjehere brenda dites gazetat franqeze e pasqyrojne kete fakte .Kjo ishte nje organizim serbo grek.Por me nje mbeshtetje te reflektuar franceze dhe u shpalle ne nje fare forme republika e mirdites.Ne emer te republikes se mirdites jan krye disa telegrame ,ca akte demokratike e me radhe te nenshkruara nga Marka Gjoni.Greket e serbet e mbeshteten nje gje te tille te Marka Gjonit sepse kishin etje per okupimin e tokave shqiptare.Ne serbi dilnin ne shitje pullat postale me emer te republikes se mirdites.
Strategjia e serbise ishte dalje ne det.Dhe Marka Gjoni ishte gati ne bisedat qe kishte me njerezit e kryeministrit  Pasdhqit ne prizren u ka then se rruga prej prizrenit e gjere ne Shengjin e ka te hapur ate per ta ndertue vet ai. 
Ky konqesion ka qen konqision marveshje e Marka Gjonit me serbine me kryeministrin Pashiqin ,per te patur ne kembim njohjen e republikes se mirdites.Pra Marka Gjoni bashkpuntor i serbise.
Por republika e mirdites nuk pati jete te gjate,ku edhe fuqit emedha e kuptuan se ky fat nuk duhet te vazhdoj me coptimin e trojeve shqiptare.
Republika emirdites gjason ma se shumti me nje akte makab.Minister te brendshme ishte Zef Nosi.Nje qeveri nen hije.Kesaj mund ti themi nje kryengritje nga shtypja e qeverise se atehershme!!!!
KOmbet e bashkuara e kercnuan serbine qe te hek dore nga agresiviteti.Forcat qeveritare qedrejtoheshin nga Ahmet Zogu e morren nen kontrolle vendin .
Republika e Mirdites ishte nji instrumentalizim o qarqeve serbe te drejteperdrejta dhe greke .Kjo ka ndikue demshem edhe ne aktivitetet diplomatike nderkombetare shqiptare ne konferencen e paqes ne paris.,ku marrin pjes shtet delegacione hiq ma shume.Lidhja e kombeve dhe konferenca e paqes derguan disa komisioner te tyre  kater ekspert per ta verifikuar gjendjen ne vend.Paradoksi eshte se deri ne ditet tona Mirdita eshte anashkalue nga politika kur shumica sundon jo pakica.Por heee.Politike e diskriminuar ,nderkohe qe nuk ishte mire te ishte keshtu.Nuk e legjitimon levizjen seperatiste te Marka Gjonit per te bashkpunuar me serbine,dhe nepermjet serbise per te perfituar Marka Gjoni.