Kush e vrau Esat Pashen ne parise

Shqipëria, 1914: "Ky vend do të dreaded gjatë"
MARC Semo DHE Karole Bézut 14 korrik 2001 Në 00:04
FACEBOOK
Twitter
GOOGLE +
MAIL
PRINT
ZEN MODE
SERIES Në prag të luftës së 14, ambasadori për Durrës thotë mbretërimit të shkurtër të princit gjermanike imponuar nga Perëndimi dhe rrëzuar nga kryengritësit myslimanë.
"Çlirimi" ofron një udhëtim rreth botës e një shekulli më parë, shihet nëpërmjet syve të diplomatëve, të njohur apo të panjohur, të cilët chronicled në njoftime dhe fotot që ata të dërguara në Quai d'Orsay. Tekste dhe fotografi, kryesisht të pabotuara, janë zhvarrosur arkivat në bashkëpunim me Ministrinë e Jashtme.
Në këtë temë
Monumentet
Joseph de Fontenay
Qetë kthye në tanishme Durrës Durrës ishte atëherë kryeqyteti i Shqipërisë, pas largimit të princit gjerman William i Vidit imponuar nga fuqitë perëndimore mbrojtëse e Shqipërisë, por refuzuar nga një populli të tërë. Joseph de Fontenay, ambasadori i Francës në "Tokën e Shqiponjave" merr aksioneve të ngjarjeve të cilat ai ishte dëshmitari si protagonist. "Kur rebelët shkuan atje një muaj në Durrës ata ishin të kënaqur për të shkuar të mbjellë flamurin turk në krye të pallatit një ditë para shqiponjë fitova Flamuri Princi i Vidit," shkroi diplomat francez 4 tetor 1914 duke theksuar "gabime frikshëm akumuluar me reshje pashembullt me ​​princin gjermanike çorientuar në një vend ballkanik."

William Kryeministri i Shqipërisë, komandant i ushtrisë Prusiane dhe trashëgimtar i një shtëpi të vjetër mbretëror Rheinland dëbuar nga Napoleoni filloi më 3 shtator në kryqëzor italiane Misurata me gruan dhe të afërmit në mërgim e tij ai mendoj përkohshme. Askush nuk e beson atë shqytar ende fodulle veshur mustaqe si të Croc Kaiser, një ditë mund të kthehen. "Ajo mund të jetë në mënyrë që pas ndjekin atë dhjetë vjet më parë në Seul, zhdukja e një prej dinastive më të vjetra që i Perandorisë Korean kam dëshmuar këto ditë e rënies së mbretërisë të shkurtër, e cila zhduket pas vetëm gjashtë muaj të ekzistencës, "shkroi diplomatin pranon, megjithatë, disa faktorë lehtësues në monark rënë:" Ne nuk duhet të harrojmë se Shqipëria është ende duke jetuar në Mesjetë. Ajo është një fiset aglomerat, një luzmë e mercenarëve që janë me qira të ofertuesit më të lartë për luftë; si nuk e ka pritur disa javë të kthehet në një vend edhe më të organizuar mbi baza të tilla të lashta dhe të pretendojë si rregull Principata gjermane të shekullit të njëzetë? "

Kryengritja. Gjest tallës e Princ Vidit filloi 7 mars 1914, kur ai u ul në Durrës një luftanije austriake. Shqipëria sapo ishte njohur si "principata trashëguar sovran dhe neutral" nën garancinë e fuqive të mëdha, por më shumë se gjysma e 1.5 milion shqiptarëve të mbetur jashtë kufijve të shtetit të ri. Kryesisht muslimanët dhe pampered nga administrata osmane ku ata ishin karrierën e lumtur, shqiptarët kishin mbetur shumë kohë indiferente ndaj ethet e nacionalizmave të reja që i përflakur Ballkanin. Kështu Greqia, Serbia, Bullgaria kishte hyrë në luftë në vitin 1912 kundër Turqisë për të tërhequr pasurinë e saj të fundit evropiane. Deputetët shqiptarë të Parlamentit të Konstandinopojës pastaj kishte marrë iniciativën për të sjellë së bashku 28 nëntor 1912 në Vlorë, portit më të madh në jug të Shqipërisë, 83 delegatët që shpallën "Kuvendi Kombëtar". Pjesa më e madhe e territorit u pushtua nga grekët apo serbët, por kryengritja u përhap shpejt. Fuqitë e Mëdha nuk ishin të injorojë çështjen shqiptare. Vjenë dhe Roma paraqitur si mbrojtës. Paris dhe Moska kanë qenë kundër Serbisë kartë luajtur sfond. Në Konferencën e Londrës, ata vendosën së bashku me njohjen e Shqipërisë, për të krijuar një "komision kontrolli ndërkombëtar" me një forcë policore ndërkombëtare për të rivendosur rendin. Ata erdhën në një marrëveshje për të emëruar një princ gjerman siç ishte rasti një gjysmë shekulli më parë në Rumani dhe Bullgari për të sunduar shtetin e ri.

Fugë shqetësuar. "Princi i ri i Shqipërisë, dërguar nga Evropa, nuk ka pasur të heqin dorë aq lehtë në bordet interesuar nacionalistët shqiptarë, mezi lindur në pavarësi, tashmë e panë në komision ndërkombëtar një shkelje për të kontrolluar liria dhe sovraniteti i vendit të tyre, "vë në dukje Joseph Fontenay gjithashtu e kritikuar se nuk ka shërbyer" burra me përvojë të cilët të përbërë të gjithë të vetëdijshëm për gjërat e Lindjes. " William i Vidit është një frikacak "pavendosmëri e cila ishte shumë shpejt për të bërë proverbiale." Qenit Pas mbërritjes së tij në fron, ai është në qendër të intrigat e fuqive perëndimore në Ballkan, ndërsa lufta është shpallur në Europë. Austro-Hungaria e udhëhequr atë për të kryer një politikë anti-serbe. Ai ra me italianët, të cilët ishin mbrojtës të tij në fillim. Gabimet e tij në politikën e brendshme ishin të dukshme. Pas mbërritjes së tij, ai e rrethon veten me pronarët e mëdhenj të terriens.Les fshatarët fillojnë të ulërij. Karakteri gjoja krishterë i oborrit të ri mbretëror irriton shumicën e popullsisë myslimane thellë. Që nga maji, trazira dhe revolta.

Ndërsa një protestë ndez Durrës, ai gjen strehë në një anije italiane. "Në këtë drejtimin furishëm larg, këshilluar nga ambasadori austriak, u shpërbë të gjithë prestigjin e princit gjerman [...]. Shqiptarët janë të njohur për mospërfillje e tyre për vdekje dhe për trimëri e tyre, ata nuk e kuptojnë se lideri i tyre i dha sinjalin për fluturim ", thotë Joseph de Fontenay. Princi u kthye në qytet së shpejti pas, por ai ishte një herë në provë.

Kryengritjet shumohen. William i Vidit filloi një nxitojnë turr. "Për të mbrojtur kundër rebelimit të muslimanëve nga qendra të vendit, qeveria mbretërore bëri thirrje Malissores dhe Mirdhites, që do të thotë që të katolikëve fiseve veriore. William dhe kryeministri lëshoi ​​luftërat fetare mes subjekteve të tij mbjellje atyre farat e ndarjes më të frikshëm, "tha ambasadori i Francës hartimin tabelën e shkon pushtetit. Princi nuk ka para për të paguar trupat e tij mercenare si kryengritës të udhëhequr nga Esat Toptani, tha Esat Pasha, ministër i Luftës William parë dhe Francophile, tani kanë kontrollin e pothuajse të gjithë vendin. Në fund të gushtit, ata marshuan në kryeqytet. Joseph Fontenay takim një herë të fundit William i Vidit kokë për kokë dhe thotë se në një telegram të datës 29 gusht. "Lartësia e Tij më pyeti se çfarë kam menduar të situatës. Unë u përgjigja se zgjidhja e vetme duket të jetë një largim nga familja mbretëror veçanërisht pasi krahas rrezikut të jashtëm nga kryengritësit të etur për t'i dhënë fund Durrës, duhej të konsiderohet jo më pak rrezik për kryeqytetin ai që do të lindte nga një revoltë në mesin e mercenarëve njerëz të frikshëm nga të gjitha këndvështrimet, u mblodhën në qytetin që turma nëpër rrugë. "Princi dëgjuarit, pajtohet, por ende nuk është vendosur. "Princesha mjaft ngulmuese për kurorën e Shqipërisë", thotë diplomati disa ditë më vonë. Më në fund më 3 shtator në mëngjes, familja embarks dhe kryengritësit hynë në qytetin pa luftë.

Arsimi. Faqja është kthyer. Joseph Fontenay vlerëson se do të, pasi lufta ishte e gjatë në Evropë, gjetjen e një familje të re qeverisëse për Shqipërinë ", nëse parimi i mbajtjes së vendit është i pranuar." "Gjithçka që ne mund të shpresojnë për të është, në qoftë se Evropa është në vendin tjetër princ mbi fron, kjo nuk është një gjerman," tha diplomati duke mësuar vizitën e tij në "vendin e shqiponjave" "Sa i përket Francës, ai nuk ka rol për të luajtur në Shqipëri ri ne riorganizuar pas luftës të pranishëm. Ajo duhet të sigurojë kujdes të mos e le të angazhohen. Shqipëria, nga natyra e tij, popullin e saj, mentalitetin e saj, është një vend që do të gjatë të mbetet i vështirë për atë që do të shkrihen në shumë ngushtë. Nuk ka nevojë të jetë lagjen menjëhershme gjeografike, të tilla si Italia, depërtimit të popullsisë si italianët që të joshet për të duan të përfitojnë nga situata. "

Epilog. Joseph Fontenay mbetet ambasadori Durrës për të Esat Pashës, mjeshtër i ri i Shqipërisë, i cili bllokon muajt në vijim hyn në luftë kundër Serbisë. Por të gjithë revoltat Shqipëri shpërthejë inkurajuar nga Austria dhe sidomos nga Sulltani osman i cili ka iniciuar "luftë të shenjtë". Kryengritësit do të marshojnë në Durrës. Joseph Fontenay është larguar disa muaj më vonë. Esat Pasha u vra në Paris në vitin 1923.

me Karole Bézut dhe Pierre kusht (fotot) në Arkivin e Quai d'Orsay

Semo MarcBEZUT Karole