Pakoja e Ahtisarit

Rregullat Kushtetuese


Marrëveshja(zgjidhja) bën të mundur që Kosova të ketë një Kushtetutë që do të përpilohet dhe aprovohet nga Kosovarët.

Të gjitha rregullat e Kushtetutës së ardhshme duhet të jenë në përputhshmëri me Marrëveshjën(Zgjidhjen). Në rast të konfliktit në mes të Kushtetutës dhe Marrëveshjes(Zgjidhjes), Marrëveshja(Zgjidhja) do të triumfoj.

Marrëveshja(zgjidhja) nuk precizon një Kushtetutë të plotë, por ajo definon disa elemente kyçe që duhet të përfshihen në Kushtetutën e ardhshme.

Kushtetuta duhet të siguroj që:
§ Kosova të jetë një shoqëri shumëkombëshe bazuar në barazinë e gjithë qytetarëve të saj.
§ Kosova nuk ka besim fetar zyrtar dhe është neutrale sa i përket besimeve fetare;
§ Kosova do të ketë simbolet e veta të dallueshme: flamurin, stemën dhe himnin, të cilat do të reflektojnë karakterin shumëkombësh të Kosovës;
§ Gjuhët zyrtare të Kosovës do të jenë gjuha Shqipe dhe ajo Serbe;
§ Kosova do të ketë të drejtën të negociojë dhe të lidhë marrëveshje ndërkombëtare, përfshirë edhe të drejtën për të kërkuar anëtarësim në organizatat ndërkombëtare;
§ Kosova nuk ketë pretendime territoriale ndaj asnjë shteti apo pjese të ndonjë shteti dhe nuk do të kërkoj bashkim me ndonjë shtet apo pjesë të ndonjë shteti;
§ Kosova do të promovoj dhe lehtësoj kthimin e sigurtë dhe dinjitoz të refugjatëve dhe personave të zhvendosur nga Kosova;
§ Të drejtat dhe liritë e cekura në instrumentet dhe marrvëshjet kryesore ndërkombëtare të të drejtave dhe lirive fundamentale të njeriut do të aplikohen në mënyrë direkte në Kosovë.
§ Komunitetet jo shumicë do të përfaqësohen në parliament në bazë të një sistemi të ulseve të garantuara/rezervuara:
§ Legjislacioni mbi zonat e intersit të veçantë për komunitetet jo shumicë të Kosovo’s kërkon një procedurë të veçantë parlamentare – një shumicë të dyfishtë të anëtarëve të parlamentit që janë prezent dhe votojnë, si dhe anëtarët që mbajnë ulset e garantuara apo rezervura për komunitetet shumicë
§ Qeveria e Kosovës, përfshirë edhe shërbimin e saj civil do të reflektoj shumëllojshmërinë e popullit të Kosovës;
§ Kryetari i Kosovës do të përfaqësoj unitetin e popullit të Kosovës;
§ Do të themelohet një Gjykatë Kushtetuese e përbërë nga nëtë juristë të dalluar të karakterit më të lartë moral.

Të drejtat e njeriut dhe liritë fundamentale
dhe të drejtat e komuniteteve dhe të pjesëtarëve të tyre


Të drejtat e njeriut dhe liritë fundamentale

Marrëveshja parashikon që Kosova duhet t’i mbështesë, ndihmojë dhe mbrojë të drejtat e njeriut dhe liritë fundamentale të njohura ndërkombëtarisht.

Të gjithë personat në Kosovë kanë të drejtë t’i gëzojnë këto të drejta dhe liri, pa kurrfarë diskriminimi. Të gjithë personat në Kosovë janë të barabartë para ligjit dhe kanë të drejtë pa kurrfarë diskriminimi, të kenë mbrojtje të barabartë para ligjit.

Të drejtat e komuniteteve dhe të pjesëtarëve të tyre

Sipas Marrëveshjes Kosova duhet të garantojë mbrojtjen e identitetit kombëtar ose etnik, kulturor, gjuhësor dhe fetar të të gjitha komuniteteve dhe të pjesëtarëve të tyre.

Pjesëtarët e komuniteteve do të kenë të drejta specifike, përveç të drejtave të tyre të njeriut dhe lirive fundamentale, përfshirë të drejtën për ta shprehur lirshëm, për ta nxitur dhe zhvilluar identitetin e tyre dhe atributet e komunitetit. Në pajtim me ligjet në fuqi dhe me standardet ndërkombëtare, pjesëtarët e komuniteteve, për shembull, do të kenë të drejtë të:

§ arsimohen në të gjitha nivelet në njërën prej gjuhëve zyrtare të Kosovës të cilën e zgjedhin vetë, ose në gjuhën e tyre në vendet ku ata e përbëjnë shumicën e mjaftueshme;
§ themelojnë dhe menaxhojnë institucione private të arsimit ose të aftësimit;
§ përdorin gjuhën dhe alfabetin e tyre lirshëm privatisht ose në mënyë publik;
§ përdorin gjuhën dhe alfabetin e tyre lidhur me marrëdhëniet që kanë me autoritetet publike në vendet ku ata e përbëjnë një pjesë të mjaftueshme të popullsisë;
§ përdorin dhe ekspozojnë simbolet e komunitetit;
§ regjistrojnë emrat e tyre në formën origjinale;
§ kenë qasje të garantuar dhe përfaqësim në mjetet transmetuese të komunikimit si edhe të kenë program në gjuhën e tyre; t’i krijojnë dhe shfrytëzojnë mjetet e tyre të komunikimit dhe ta shfrytëzojnë një numër të pakufizuar të frekuencave për mjetet elektronike të komunikimit;
§ gëzojnë kontakte të papenguara brenda Kosovës dhe me personat në cilindo shtet.

Pjesëtarët e komuniteteve poashtu do të kenë role të qarta në çështjet publike dhe në proceset vendimmarrëse në Kosovë, përfshirë përfaqësimin e garantuar në Kuvend, në Qeveri dhe në gjyqësi.

Refugjatët dhe personat e zhvendosur brenda vendit

Marrëveshja poashtu parashikon të drejtën e refugjatëve dhe të personave të zhvendosur brenda vendit nga Kosova që të kthehen dhe ta kërkojnë sërish pronën e tyre dhe posedimet personale në pajtim me ligjin e Kosovës dhe të drejtën ndërkombëtare.

Personat e zhdukur

Me këtë Marrëveshje u bëhet thirrje Kosovës dhe Republikës së Serbisë t’i ndërmarrin hapat e duhur për të përcaktuar dhe dhënë informata lidhur me identitetin, vendndodhjen dhe fatin e personave të zhdukur, në bashkëpunim të plotë me Komitetin Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq dhe me partnerët e tjerë ndërkombëtarë.

Decentralizimi


Marrëveshja ofron një sistem të decentralizimit që ka për qëllim të avancojë qeverisjen e mirë, transparencën dhe efikasitetin e shërbimeve publike. Duke njohur shqetësimet e komunitetit serb në Kosovë, kjo Marrëveshje në veçanti i ofron këtij komuniteti një shkallë të lartë të kontrollimit të çështjeve të veta.

Krijimi i komunave të reja

Me këtë Marrëveshje krijohen gjashtë komuna të reja serbe apo komuna me kompetenca shtesë në Kosovë:
Mitrovica Veriore; Graçanica; Ranillugu; Parteshi; Kllokoti/Vërboci dhe Novobërda.

Komuna e tanishme e Mitrovicës do të ndahet në dy komuna, në Mitrovicën Veriore dhe Mitrovicën Jugore, të cilat do të bashkëpunojnë dhe bashkërendojnë mes veti të ndihmuara nga një këshill i përbashkët rishtas i formuar.

Komunat shtesë për komunitetet joshumicë mund të krijohen në konsultim me komunat përkatëse.

Dispozitat e Marrëveshjes në lidhje me krijimin e komunave të reja mund të shqyrtohen dhe korrigjohen sipas nevojës nga Përfaqësuesi Ndërkombëtar Civil pasi të kryhet regjistrimi i popullsisë.

Kompetencat komunale

Të gjitha komunat do të kenë përgjegjësi për fushat që ndikojnë në jetën e përditshme të qytetarëve kosovarë duke përfshirë: arsimin parashkollor, fillor dhe të mesëm; kujdesin shëndetësor primar publik; zhvillimin ekonomik vendor; planifikimin urban dhe rural; banimin publik; emërimin e rrugëve dhe vendeve të tjera publike; dhe ndër të tjera, sigurimin e shërbimeve publike dhe komunale.

Përveç kësaj, komunat e përcaktuara serbe të Kosovës do të kenë përgjegjësitë shtesë si në vijim:
§ Komuna e Mitrovicës Veriore, e Graçanicës dhe e Shtërpcës do të qeverisin me spitale dhe me sigurimin e kujdesit shëndetësor sekondar në komunat e tyre.
§ Komuna e Mitrovicës Veriore do të ketë përgjegjësitë e caktuara lidhur me universitetin në gjuhën serbe në Mitrovice.
§ Të gjitha komunat serbe në Kosovë do të jenë përgjegjëse për mbrojtjen dhe avancimin e çështjeve kulturore dhe religjioze në nivel lokal;
§ Të gjitha komunat serbe në Kosovë do të kenë një rol të avancuar në përzgjedhjen e komandantëve të stacioneve policore lokale.

Buxheti komunale

Të gjitha komunat do të jenë përgjegjëse për buxhetin e tyre dhe do të kenë të drejtën për burime financiare vetjake.

Do të krijohet një sistem i drejtë dhe transparent i pakos së granteve, i cili do të sigurojë autonomi më të madhe komunale për ndarjen dhe shpenzimet e fondeve qendrore.

Bashkëpunimi komunal

Komunat do të kenë të drejtën e krijimit të asociacioneve dhe partneriteteve me komunat tjera në Kosovë për kryerjen e funksioneve me interes të dyanshëm.

Komunat do të kenë të drejtën e bashkëpunimit me komunat dhe institucionet në Serbi, përfshirë edhe të drejtën e pranimit të donacioneve financiare dhe ndihmës teknike nga Serbia, në kuadër të parametrave të qarta përkatëse të cekura në Marrëveshje.

Trashëgimia fetare dhe kulturore


Liria dhe mbrojtja fetare


Sipas Marrëveshjes, Kosova nuk do të ketë fe zyrtare.

Marrëveshja siguron autonominë dhe mbrojtjen e të gjitha besimeve fetare, pronës dhe lokaliteteve të tyre.

Kishës Ortodokse Serbe (KOS) në Kosovë do t’i ofrohet siguri shtesë dhe disa mbrojtje, të drejta, privilegje dhe imunitete të tjera, përfshirë këtu edhe garancitë kundër shpronësimit, të drejtën e plotë për menaxhimin e pronës së saj dhe qasje në objektet e saj.

KOS-i do të ketë lirinë për të pranuar donacione dhe mbështetje nga cilido institucion, me kusht që kjo të ndodhë në mënyrë krejtësisht transparente.


Siguria

KOS-it, manastireve të saj, kishave dhe institucioneve tjera fetare dhe kulturore të rëndësisë së veçantë për komunitetin serb në Kosovë do t’u ofrohet siguria e nevojshme fizike.

Agjencitë për zbatimit e ligjit në Kosovë do të kenë përgjegjësinë kryesore për të ofruar këtë siguri.

Prania ushtarake ndërkombëtare do të vazhdojë të sigurojë nëntë lokalitetet kryesore fetare dhe historike serbe derisa të merret një vendim që kjo përgjegjësi t’i bartet Shërbimit Policor të Kosovës.


Zonat mbrojtëse

Do të krijohen 45 zona mbrojtëse përreth kishave dhe manastireve më të rëndësishme si dhe përreth monumenteve historike.

Zonat mbrojtëse do të ndalojnë ose kufizojnë disa aktivitete të cilat mund të kenë efekt të dëmshëm në mjedisin historik, kulturor dhe natyror përreth këtyre institucioneve dhe që do të çrregullonin shumë mënyrën e jetës në manastir, por ato nuk do të ndikojnë në të drejtat pronësore.

Në mesin e 45 zonave mbrojtëse do të jenë zonat e krijuara përreth Manastirit Visoki Deçani, Patriarkanës së Pejës, Manastirit të Graçanicës, Manastirit të Deviçit dhe Manastirit të Gorioçit, Manastirit të Budisavcit, Qendrës Historike në Prizren, fshatit Hoçë e Madhe dhe disa lokaliteteve tjera.


Këshilli për monitorimin e zbatimit të Marrëveshjes

Do të themelohet një Këshill për monitorimin e zbatimit të Marrëveshjes (KMZM) me pjesëmarrjen e vendorëve dhe ndërkombëtarëve për të monitoruar dhe ndihmuar zbatimin e Marrëveshjes që ka të bëjë me mbrojtjen e trashëgimisë historike dhe kulturore serbe në Kosovë.


Kthimi i eksponateve arkeologjike dhe etnologjike

Nga autoritetet serbe pritet që të kthejnë eksponatet arkeologjike dhe etnologjike, të cilat janë huazuar nga muzetë e Kosovës në vitet 1998-1999.

Çështjet ekonomike dhe pronësore


Të përgjithshme

Dispozitat ekonomike të Marrëveshjes kanë për qëllim sigurimin e qëndrueshmërisë ekonomike.

Marrëveshja, në mes të tjerash, parasheh që Kosova të gëzojë të drejtën të parashtrojë kërkesë për anëtarësim në Institucionet Ndërkombëtare Financiare (INF) dhe të bëjë marrëveshje kontraktuale si dhe në marrëveshje të tjera ndërkombëtare.

Marrëveshja vë theks të posaçëm në garantimin që kontestet pronësore, të cilat shpesh i prekin të drejtat e pakicave, të trajtohen në mënyrë transparente në përputhje me standardet relevante ndërkombëtare dhe me përfshirje thelbësore ndërkombëtare.

Përfaqësuesi Ndërkombëtar Civil (PNC) do të ketë rol në emërimin për postet kyçe ekonomike.


Pronat

Ndërmarrjet Publike (NP) që tani për tani administrohen nga Agjencia Kosovare e Mirëbesimit (AKM) do t’i barten Kosovës. NP-të që ofrojnë shërbime vetëm në disa komuna të caktuara do t’u mbesin atyre komunave.

Ndërmarrjet Shoqërore (NSH) që janë nën administrim të besuar të AKM-së do t’i barten institucionit pasardhës, i cili do të ketë prani thelbësore ndërkombëtare. Ankesat kundër vendimeve të AKM-së do të vazhdojnë të trajtohen nga Dhoma e Posaçme e Gjykatës Supreme të Kosovës, ku shumica e gjyqtarëve do të jenë ndërkombëtarë.

Kontestet rreth pronës private do të vazhdojnë të trajtohen nga Agjencia Kosovare e Pronave (AKP) në përputhje me mandatin e saj, e cila do të ketë prani të fortë ndërkombëtare. Ankesat kundër vendimeve të Komisionit për kërkesa pronësore të AKP-së do të shqyrtohen përmes paneleve të gjykatësve të Gjykatës Supreme, ku shumica e gjyqtarëve do të jenë ndërkombëtarë.

Kuvendi i Kosovës do t’i trajtojë me prioritet çështjet e kthimit të pronave, duke përfshirë ato që ndërlidhen me Kishën Ortodokse serbe. Të gjitha komunitetet joshumicë do të përfshihen në këtë proces.


Borxhi i jashtëm

Sipas Marrëveshjes, Kosova do të merr pjesën e saj të borxhit ndërkombëtar nga Republika e Serbisë.

Pjesa e borxhit e Kosovës do të përcaktohet përmes negociatave mes Kosovës dhe Republikës së Serbisë, duke marrë parasysh parimet e zbatuara për ndarjen e borxhit të jashtëm me rastin e sukcesionit për Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë.

Sistemi i drejtësisë


Marrëveshja parasheh një sistem të drejtësisë në Kosovë që bazohet në sundimin e së drejtës dhe që është i integruar, i pavarur, profesional dhe i paanshëm.


Sigurimi i diversitetit etnik

Lidhur me rekrutimin, përzgjedhjen, emërimin, avancimin dhe transferimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve, Marrëveshja parasheh që autoritetet relevante të Kosovës të sigurojnë që shërbimet e gjyqësorit dhe të prokurorisë të reflektojnë karakterin shumetnik të Kosovës dhe, në veçanti, strukturën etnike në viste ku ata kanë kompetenca. Në këtë aspekt:

§ Këshilli Gjyqësor i Kosovës (KGJK) duhet të ndërmerr të gjitha masat e nevojshme me qëllim të rritjes së numrit të gjyqtarëve dhe prokurorëve nga komunitetet e papërfshira sa duhet;
§ Në nivelet e gjykatave të qarkut dhe në nivel të Gjykatës Supreme, kërkesa për numrin e posteve gjyqësore të rezervuara për gjyqtarë joshqiptarë të Kosovës do të jetë minimale;
§ Kadidatët për poste gjyqësore të cilët janë rezervuar për pjesëtarë të komuniteteve joshqiptare të Kosovës do të caktohen për emërime nga vetë anëtarët e KGJK-së, të cilët përfaqësojnë komunitetet joshqiptare të Kosovës;


Përmirësimi i qasjes në drejtësisë

Do të themelohet një Gjykatë Kushtetuese, e përbërë nga nëntë gjyqtarë, personalitete me moralin më të lartë,

Marrëveshja perqendrohet në përmirësimin e qasjes në drejtësi për të gjithë personat në Kosovë dhe, në veçanti, për banorët e komunave të sapokrijuara me shumicë serbe në Kosovë,

Komuna e re do të ketë mundësi që KGJK-së t’i paraqesë kërkesë për krijimin e një gjykate të re themelore në territorin e saj apo që të jetë nën juridiksionin e njërës nga gjykatat themelore në një komunë tjetër,

Nëse një gjykatë e re themelore nuk krijohet për atë komunë, autoritetet kompetente duhet të ndërmarrin të gjitha masat e nevojshme për të siguruar që komunitetet vendore në komunën e re kanë qasje në drejtësi, duke përfshirë për shembull, themelimin e një departamenti në një gjykatë themelore në territorin e asaj komune, ose të sigurojnë mbajtjen e seancave në komunën ku ndodhet gjykata themelore, e cila ka kompetenca mbi të.


Përforcimi i Këshillit Gjyqësor të Kosovës (KGJK)

Marrëveshja parasheh që në përbërjen e KGJK-së të ketë përfaqësim të gjërë, ai të jetë funksional dhe i pavarur;

Pas përfundimit të mandatit të UNMIK-ut, KGJK-ja do të ushtrojë pushtetin suprem për t’i propozuar Kryetarit të Kosovës kandidatë për emërim apo riemërim si gjyqtarë apo prokurorë;

KGJK-ja do të vazhdojë që të ushtrojë pushtetin e vet gjatë procesit të vazhdueshëm e gjithëpërfshirës të rishikimit të qëndrueshmërisë së aplikantëve për emërime të përhershme në shërbimet e gjyqësorit dhe të prokurorisë.

Sektori i Sigurisë

Marrëveshja (Zgjidhja) do përmirësojë dukshëm fuqitë dhe përgjegjësitë e autoriteteve në Prishtinë lidhur me Sigurinë në Kosovë.

Një Këshill i ri i Sigurisë së Kosovës, i cili do t’i raportojë Kryeministrit do të formohet për të ndërtuar një startegji të gjithëmbarshme të sigurisë.


Shërbimi Policor i Kosovës (SHPK)

SHPK do të ketë një zingjir të bashkuar të komandës npëpër tërë Kosovën.

Përbërja etnike e SHPK-së në një komunë tw caktuar do të reflektojë deri në një masë të mundshme, përbërjen etnike të popullatës mbrenda asaj komune.

Në komunat me shumicë serbe Asambleja Komunale do të ketë rol në selektimin e Komandantit të stacionit vendor policor.


Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK)

Do të krijohet një forcë profesionale dhe shumëetnike e quajtur Forca e Sigurisë se Kosovës.

FSK do të ketë maksimum 2,500 anëtarë aktiv dhe 800 anëtarë rezervë, pa armë tw rënda. Anëtarët e FSK-së do të rekrutohen nga e tërë Kosova gjatë një procesi zyrtar të selektimit të zhvilluar bashkarisht nga Prezenca Ushtrake Ndërkombëtare (IMP) dhe Kosovare.

FSK-ja fillimisht do të jetë përgjegjëse për t’iu përgjigjur krizave, shkatërrimit të mjeteve shpërthyese dhe mbrojtjen civile.

FSK-ja do të jetë e disenjuar dhe e përgatitur për të përmbushur funksione të tjera të sigurisë, jo të përshtatshme për policinë ose organizatat tjera të zbatimit e ligjit. Prezenca Ushtarake Ndërkombëtare në koordinim me Përfaqësuesin Civil Ndërkombëtar do të vendosë kur të autorizojnë FSK-në për t’u angazhuar në këto funksione të reja të sigurisë.

TMK-ja e tanishme pasi që t’i ketë përmbushur objektivat e veta, përfshirë lehtësimin e rimëkëmbjes së Kosovës pas konfliktit, do të shpërbëhet mbrenda një viti. Komuniteti Ndërkombëtar do të krijojë një proces të Demobilizimit dhe Reintegrimit për pensionistët e TMKsë.

Intelegjenca
Kosova do të ketë agjensinë vendore të sigurisë për të monitoruar kërcënimet kundër sigurisë së mbrendshmë të Kosovës.

Prezenca Ndërkombëtare


Kosova do të jetë përgjegjëse për menaxhimin e çështjeve të veta dhe për përmbushjen e obligimeve sipas Marrëveshjes (Zgjidhjes). Një përfaqësues civil ndërkombëtarë do të emërohet për të mbikëqyr implementimin e Marrëveshjes (Zgjidhjes) dhe për të mbështet përpjekjet përkatëse të autoriteteve të Kosovës. KFOR-i do të vazhdojë të jetë prezent në tërë Kosovën dhe të punojë në mbështetje të autoriteteve të Kosovës.

Prezenca Civile Ndërkombëtare

a. Përfaqësuesi Civil Ndërkombëtar

Një Përfaqësues Civil Ndërkombëtar (PCN), i cili gjithashtu do të jetë Përfaqësues Special i BE-së (PSBE), do të emërohet nga një Grup Drejtues Ndërkombëtar (GDN) i përbërë nga përgjegjësit kyç ndërkombëtar.

PCN-ja do të jetë autoriteti vendimtar në Kosovë sa i përket interpretimit të aspekteve civile të Marrëveshjes (Zgjidhjes).

PCN-ja do të mbështetet nga një Zyrë Civile Ndërkombëtare (ZCN). Në krahasim me UNMIK-un, ZCN-ja do të jetë më e vogël dhe roli i saj do te jetë rrënjësisht i ndryshëm.

Ndryshe nga UNMIK-u, PCN-ja nuk do të ketë mandat ekzekutiv për të administruar Kosovën. PCN-ja do të ketë fuqi të veçanta për të lejuar atë/ate të ndërmarrë masat e duhura për të mbikëqyr dhe siguruar implementimin e suksesshëm të Marrëveshjes (Zgjidhjes). PCN-ja, për shembull, mund të përmirësojë ose anulojë vendimet e autoriteteve publike të Kosovës të cilat ai/ajo i vlerëson si të papërputhshme me dokumentin apo frymën e Marrëveshjes (Zgjidhjes).

Mandati i PCN-së do të vazhdojë derisa GDN-ja vendos që Kosova i ka përmbush kushtet e Marrëveshjes (Zgjidhjes).

GDN-ja do të bëjë vlerësimin e parë të implementimit të marrëveshjes (zgjidhjes) së statusit pas dy viteve.


Misioni për Siguri Evropiane dhe Politikë Mbrojtëse (SEPM)

Një mision i SEPM-së, nën udhëheqje të PSBE-së, do të ndihmojë Kosovën në zhvillimin efektiv, të drejtë dhe përfaqësues të institucioneve të sundimit të ligjit.

Misioni i SEPM-së do të ketë autoritet për të siguruar se krimet veçanërisht sensitive hetohen, procedohen dhe gjykohen në mënyrë të duhur, duke përfshirë edhe prokurorët dhe gjykatësit e pavarur ndërkombëtarë kur është nevoja.

Misioni i SEPM-së do të ketë autoritet të ndërmarrë funksione të kufizuara ekzekutive për të siguruar vazhdimësinë dhe promovimin e sundimit të ligjit, rendit publik dhe sigurisë.


Prezenca Ushtarake Ndërkombëtare

KFOR-i do të mbetet në Kosovë si një Prezencë Ushtarakë Ndërkombëtare (PUN) për të ofruar një ambient të qetë dhe të sigurt në bashkëpunim me PCN-në dhe në përkrahje të institucioneve të Kosovës deri atëherë kur këto institucione janë të afta për të marrë mbi vete përgjegjësinë për sigurinë e Kosovës.

Në fillim të implementimit të Marrëveshjes (Zgjidhjes), KFOR-i do t’i ofrojë siguri një numri të objekteve paraprakisht të caktuara të kishës ortodokse Serbe.

Gjatë një periudhe fillestare, PUN-i gjithashtu do të mbikëqyrë, monitorojë dhe do të ketë autoritet ekzekutiv mbi Forcën e Re të Sigurisë të Kosovës.

Marrëveshjet kalimtare


Me hyrjen në fuqi të Marrëveshjes, do të pasojë një periudhë kalimtare prej 120 ditësh.
Gjatë kësaj periudhe kalimtare:


Procesi Kushtetues

Kushtetuta e re do të hartohet nga Komisioni kushtetues i përbër prej 21 anëtarëve, të cilët duhet të kenë të gjitha kualifikimet profesionale përkatëse dhe ekspertizën e nevojshme për këtë qëllim.

Kushtetuta do të vërtetohet nga Përfaqësuesi i Zyrës Ndërkombëtare Civile (ICR).

Kuvendi i Kosovës do të aprovojë zyrtarisht Kushtetutëm e re. Një aprovim i tillë kërkon 2/3 e shumicës së anëtarëve të Kuvendit dhe konsultime të nevojshme me anëtarët joshumicë të Kuvendit.



Legjislacioni i Kosovës

Kuvendi i Kosovës duhet të miratojë zyrtarisht pjesë të caktuara të legjislacionit të domosdoshëm për zbatimin e kushteve të Marrëveshjes, e cila do të hyjë në fuqi menjëherë pas përmbylljes së periudhës kalimtare.

Një legjislacion i tillë duhet të përfshijë ligjet për zgjedhjet e përgjithshme dhe lokale, Ligjin mbi vetëqeverisjen lokale dhe kufijtë e komunave dhe Ligjin mbi formimin e zonave të posaçme rreth objekteve religjioze dhe kulturore serbe.



Prania e UNMIK-ut

Gjatë periudhës kalimtare, UNMIK-u do të vazhdojë të ushtrojë mandatin e vet sipas Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit. Për çështjet që kanë të bëjnë me zbatimin e Marrëveshjes, UNMIK-u do të konsultohet me Përfaqësuesin e Zyrës Ndërkombëtare Civile (ICR), i cili do të ketë autoritetin e monitorimit të zbatimit të Marrëveshjes dhe do të japë rekomandime për UNMIK-un për ndonjë veprim që duhet të ndërmirret me qëllim të sigurimit të përputhshmërisë me Marrëveshjen.

Korniza Kushtetuese dhe ligjet tjera të zbatueshme mbesin në fuqi derisa nuk janë në mospërputhje me Marrëveshjen.

Në fund të periudhës kalimtare, mandati i UNMIK-ut do të bartet i tëri njëherësh tek autoritetet qeveritare të Kosovës, përveç nëse me këtë Marrëveshje parashihet ndryshe.

UNMIK-u do të sigurojë një periudhë të rregullt kalimtare të kornizës ligjore ekzistuese në kornizën ligjore të krijuar sipas kësaj Marrëveshje.


Zgjedhjet

Jo më vonë se 9 muaj nga hyrja në fuqi e kësaj Marrëveshjeje, Kosova do të organizojë zgjedhjet e përgjithshme dhe komunale.

Marrëveshjet kalimtare


Me hyrjen në fuqi të Marrëveshjes, do të pasojë një periudhë kalimtare prej 120 ditësh.
Gjatë kësaj periudhe kalimtare:


Procesi Kushtetues

Kushtetuta e re do të hartohet nga Komisioni kushtetues i përbër prej 21 anëtarëve, të cilët duhet të kenë të gjitha kualifikimet profesionale përkatëse dhe ekspertizën e nevojshme për këtë qëllim.

Kushtetuta do të vërtetohet nga Përfaqësuesi i Zyrës Ndërkombëtare Civile (ICR).

Kuvendi i Kosovës do të aprovojë zyrtarisht Kushtetutëm e re. Një aprovim i tillë kërkon 2/3 e shumicës së anëtarëve të Kuvendit dhe konsultime të nevojshme me anëtarët joshumicë të Kuvendit.



Legjislacioni i Kosovës

Kuvendi i Kosovës duhet të miratojë zyrtarisht pjesë të caktuara të legjislacionit të domosdoshëm për zbatimin e kushteve të Marrëveshjes, e cila do të hyjë në fuqi menjëherë pas përmbylljes së periudhës kalimtare.

Një legjislacion i tillë duhet të përfshijë ligjet për zgjedhjet e përgjithshme dhe lokale, Ligjin mbi vetëqeverisjen lokale dhe kufijtë e komunave dhe Ligjin mbi formimin e zonave të posaçme rreth objekteve religjioze dhe kulturore serbe.



Prania e UNMIK-ut

Gjatë periudhës kalimtare, UNMIK-u do të vazhdojë të ushtrojë mandatin e vet sipas Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit. Për çështjet që kanë të bëjnë me zbatimin e Marrëveshjes, UNMIK-u do të konsultohet me Përfaqësuesin e Zyrës Ndërkombëtare Civile (ICR), i cili do të ketë autoritetin e monitorimit të zbatimit të Marrëveshjes dhe do të japë rekomandime për UNMIK-un për ndonjë veprim që duhet të ndërmirret me qëllim të sigurimit të përputhshmërisë me Marrëveshjen.

Korniza Kushtetuese dhe ligjet tjera të zbatueshme mbesin në fuqi derisa nuk janë në mospërputhje me Marrëveshjen.

Në fund të periudhës kalimtare, mandati i UNMIK-ut do të bartet i tëri njëherësh tek autoritetet qeveritare të Kosovës, përveç nëse me këtë Marrëveshje parashihet ndryshe.

UNMIK-u do të sigurojë një periudhë të rregullt kalimtare të kornizës ligjore ekzistuese në kornizën ligjore të krijuar sipas kësaj Marrëveshje.


Zgjedhjet

Jo më vonë se 9 muaj nga hyrja në fuqi e kësaj Marrëveshjeje, Kosova do të organizojë zgjedhjet e përgjithshme dhe komunale.

(ORIGINS of UNOSEK ALBANIAN)

Informacion i prgjithshm:
Më 10 qershor 1999,  në përfundim të fushatës ajrore të NATO-s kundër regjimit të Millosheviqit në Republikën
 Federale të Jugosllavisë (RFJ), Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara kaloi Rezolutën 1244 si përgjigje ndaj situatës pas konfliktit në Kosovë. Kjo rezolutë kërkonte nga RFJ-ja që t'i ipte fund dhunës dhe shtypjes në Kosovë dhe të bënte tërheqjen në faza të forcave të saj ushtarake, policore dhe paramilitare nga Kosova.
            Duke qenë në aspektin ligjor akoma pjesë e Serbisë, Kosova është administruar nga Kombet e Bashkuara (KB) që nga kalimi i Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të KB-ve, e cila mundësoi krijimin e një pranie civile ndërkombëtare të udhëhequr nga një Përfaqësues Special i Sekretarit të Përgjithshëm (PSSP) si dhe një prani ndërkombëtare për aspektin e sigurisë. Rezoluta 1244 mandaton praninë civile ndërkombëtare, të njohur si Mision i Përkohshëm i Administratës së KB-ve në Kosovë (UNMIK), në mënyrë që të krijojë autonomi përmbajtësore dhe që përfundimisht të ndihmojë procesin politik të dizajnuar për përcaktimin e statusit të ardhshëm të Kosovës. PSSP-ja është zyrtari më i lartë ndërkombëtar në Kosovë dhe ka një pushtet të gjerë ligjor në qeverisjen e Kosovës.
            Në maj të vitit 2005 Sekretari i Përgjithshëm emëroi Ambasadorin Kai Eide, Përfaqësues i Përhershëm i Norvergjisë në NATO si të Dërguar të Posaçëm të tij me qëllim që të kryejë një shqyrtim të përgjithshëm të Kosovës. Në letrën e tij drejtuar Këshillit të Sigurimit më 7 tetor 2005, duke përcjellur raportin e Ambasadorit Eide, Sekretari i Përgjithshëm konkludoi se kishte ardhur koha për të lëvizur në fazën e ardhshme të procesit politik në Kosovë. Më 24 tetor 2005, në një Deklaratë Presidenciale, anëtarët e Këshillit të Sigurimit miratuan qëllimin e Sekretarit të Përgjithshëm për të nisur procesin politik dhe mirëpritën qëllimin e tij për të emëruar një të Dërguar të Posaçëm i cili do ta udhëheqte këtë proces. Më 31 tetor 2005, Sekretari i Përgjithshëm informoi Këshillin e Sigurimit mbi qëllimin e tij për ta emëruar Zt. Martti Ahtisaarin, ish-Presidentin e Finlandës, si të Dërguar të tij të Posaçëm (DP) për procesin e statusit të ardhshëm të Kosovës dhe Zt. Albert Rohan (nga Austria) si Zëvendës të të Dërguarit të Posaçëm (ZDP). Këshilli i Sigurimit, në një letër të datës 10 nëntor 2005, mbështeti emërimin e tyre.
            Përveç kësaj, në nëntor 2005, anëtarët e Grupit të Kontaktit (Franca, Gjermania, Italia, Federata Ruse, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara) lëshuan dhjetë "Parimet Udhëheqëse" mbi zgjidhjen e statusit të Kosovës" në mbështetje të të Dërguarit të Posaçëm dhe të përpjekjeve të tij (Shënim: linku në Parimet Udhëheqëse). Në veçanti, këto parime theksojnë se çfarëdo zgjidhje duhet të sigurojë shumetnicitetin e Kosovës, mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe fetare në Kosovë, duhet të forcojë sigurinë dhe stabilitetin dhe duhet të sigurojë se Kosova mund të bashkëpunojë në mënyrë efektive me organizatat ndërkombëtare dhe me institucionet financiare ndërkombëtare. Në deklaratën vijuese, Grupi i Kontaktit poashtu ka theksuar se çdo zgjidhje duhet që të jetë e pranueshme për popullin e Kosovës.

Procesi i statusit:

Emisari Special dhe zëvendësi i tij u kanë bërë vizitën e tyre të parë palëve dhe rajonit në nëntor të vitit 2005, duke vizituar Prishtinën dhe Beogradin si dhe kryeqytetet e shteteve fqinje si Tiranën, Podgoricën dhe Shkupin. Që nga ajo kohë, Emisari Special, zëvendësi i tij dhe anëtarët e stafit të lartë të UNOSEK-ut kanë bërë vizita të shpeshta në rajon.
Në rrjedhat e vitit 2006, UNOSEK-u ka mbajtur 15 raunde të bisedimeve të drejtpërdrejta mes ekipeve negociuse të Beogradit dhe Prishtinës.
Këto bisedime janë përqendruar në çështjet e decentralizimit, mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe religjioze në Kosovë, çështjet ekonomike dhe në mbrojtjen e të drejtave të komunitetit.
Përveç kësaj, Emisari Special i ka kryesuar bisedimet e drejtpërdrejta me udhëheqësit e Serbisë dhe Kosovës, të mbajtura më 24 korrik 2006. Presidenti Boris Tadic dhe Kryeministri Vojislav Kostunica kanë udhëhequr delegacionin e Serbisë, kurse Presidenti Fatmir Sejdiu ka udhëhequr Ekipin e unitetit të Kosovës. Në takim iu ofrua rasti secilës palë që t'ia praqesë palës tjetër, në nivelin më të lartë, pikëpamjet për të ardhmen e Kosovës, dhe të njëjtën t'ia paraqesë edhe komunitetit ndërkombëtar, të përfaqësuar nga UNOSEK-u dhe vëzhguesit e GK-së, BE-së dhe NATO-së.

Lista e bisedimeve të drejtpërdrejta mes delegacioneve të Beogradit dhe Prishtinës:
Takimi i udhëheqësve serbë dhe kosovarë në Vjenë (24 korrik)
Tetë takime të mbajtura lidhur me decentralizimin: (20 - 21 shkurt, 17 mars, 3 prill, 5 maj, 19 korrik, 7 gusht, 7 dhe 15 shtator)
 Tri takime lidhur me mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe religjioze në Kosovë: (23 maj, 18 korrik dhe 8 shtator) · Dy takime lidhur me të drejtat e komunitetit: (8 gusht dhe 8 shtator)
Një takim lidhur me çështjet ekonomike: (31 maj)

Përveç këtyre takimeve të drejtpërdrejta mes palëve, qysh nga janari i vitit 2006, 26 ekspertë të misionit të UNOSEK-ut e kanë vizituar Beogradin dhe Prishtinën, për të biseduar ndaras me palët për çështje të ndryshme.
Siç duket, që nga nëntori i vitit 2005, Emisari Special dhe zëvendësi i tij kanë takuar gjerësisht aktorët tjerë kyç të këtij procesi. Ata i kanë përfshirë raportimet në Këshillin e Sigurimit (4 mars, 13 korrik dhe 22 shtator të vitit 2006); takimet me GK-në, Ministrat e jashtëm të BE-së dhe me aktorët e tjerë ndërkombëtar, përfshirë NATO-në dhe OSBE-në.
Pas takimit me Sekretarin e Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara të mbajtur me 25 janar 2007 në Paris, për t'i raportuar për zhvillimet e fundit lidhur me procesin e statusit dhe të shkëmbejë me te propozime, Emisari Special, me 26 janar 2007, u takua në Vjenë me anëtarët e Grupit të Kontaktit për të shkëmbyer mendimet gjithashtu për përmbajtjen e propozimit të tij, si pjesë të konsultimeve të rregullta dhe procesit të bashkëpunimit të ngushtë mes UNOSEK-ut dhe GK-së.