Eposi i Gilgameshit

Perparimi Sam 13 Oct - 2:49

Eposi i Gilgameshit

Rrasë argjile me eposin e Gilgameshit.
'Epi i Gilgameshit është një poemë epike,qe vjen nga Mesopotamia e lashte , dhe është nje prej shkrimeve me te hershme te literatures per mbretin hero mitologjik Gilgamesh ,te cilat jane permbledhur me vone ne nje poeme te gjate Akkadian .Versioni me i kompletuar qe ekziston sot është i ruajtur ne 12 pllaka argjile ne koleksionin e librarise qe i perket shekullit te 7-te para eres sone te Mbretit te Asirise (Siria e sotme ) Ashurbanipal.Titulli otigjinal i epit te gilgameshit është "Ai qe pa thelle " He who Saw the Deep (Sha naqba īmuru)ose Surpassing All Other Kings (Shūtur eli sharrī).Gilgamesh mund te kete qene nje udheheqes i vertete gjate periudhes se fundit te Dinastise se Hershme II (ca.shekulli i 27-te para eres sone )

Historia baze e Epit te Gilgameshit tregon marredhenien qe ekziston ndermjet Gilgamesh, who has become distracted and disheartened nga rregulli i tij,dhe nje miku te tij, Enkidu,i cili është gjysem i eger dhe qe ndermerr merr persiper ti beje kerkesa pyetje te rrezikshme Gilgameshit.Ky ep fokusohet tek mendimet e Gilgameshit per vdekjen pas vdekjes se Enkiduse .Flet se si ata behen njerezore se bashku dhe thekson fort pavdekshmerine .Nje pjese e gjate e poemes ilustron kerkimet e Gilgameshit ne Lidhje me pavdekshmerine pas vdekjes se Enkiduse.
Ky ep është i perkthyer ne shume gjuhe te botes,keshtu qe heroi, Gilgamesh,është kthyer ne nje ikone e kultures popullore.

.[1] asiro-babiloneze, e shkruar me shkrimin në formë pyke, mbi 12 rrasa argjile, që datojnë rreth mijëvjeçarit të 3-të p.e.r.
Eposi i Gilgameshit është një nga krijimet letrare më të lashta të njerëzimit, dhe vepra më e njohur e Babilonisë së lashtë.
Eposi i Gilgameshit, përmbledh të gjitha shkrimet që lidhen me përjetimet e mbretit mitik të Urukut, Gilgameshit, dhe mendohet si teksti më i rëndësishëm mitologjik babilonez dhe asirian, që i ka përballuar kohës gjer në ditët tona.
Përkthimi i parë modern u krye vitin 1872, nga studiesi anglez Xhorxh Smith. Mbret i Urukut,bir i hyjneshës Ninsun dhe i një babai vdektarar.Gilgameshi,ndërtues i murit të Urukut,një hero-mbret,mendohet të ketë ekzistuar vërtet.Gilgameshi një trim i çartur dhe sundimtar i egër,deri kur njohu Enkidujin,nuk e dinte ç’ishte as ndjenja e miqësia dhe as ndjenja e kuptimeve të mëdha jetësore.Bashkë me mikun e tij ai mundi një armik të fuqishëm dhe keqbërës me emrin Humbaba,rojë e malit të Cedrit.Ata mundën të mposhtnin demin e një tërbimi hyjnor kundër tyre,të hyjnisë Ishtarja e cila ua dërgoi atyre si hakmarrje meqënëse gilgameshi e kishte refuzuar dashurinë.Pas vdekjes së mikut të tij Enkidujit,Gilgameshi përherë të parë,u ballafaqua me tmerrin që ngjalli ndjenja e vdekjes.Ai u vu pas kërkimit të barit të pavdekësisë ;kërkoi këshilla nga Utnapishtimi,një stërgjysh i tij që kishte fituar përjetësinë.Edhe kur i dukej se e kishte fiutar përjetësinë.Edhe kur i dukej se e kishte në dorë barin e pavdekësisë të gjetur në fund të detit të ëmbël,atë ia rrëmben nga dora një gjarpër dhe e lë në trishtimin e të pashpresë.Pas shum aventurave e përpjekjev,kthehet duarbosh dhe i trishtuar ne Uruk,për të vdekur në qetësine e pallatavetë tij madhështore.Por,një porosi e urtë,që tingëllon si një ligjërim proverbial,i vjen Gilgameshit prej hyjneshës Siduri Sabitu,gruas së urtë që rri në malin dhe në kopshtin e hyjnive, : « Pra,Gilgamesh,ti mirë ha e pi Dhe sa më shumë mbushe barkuntënd ; Bëj qejf pa ndalur ditën edhe natën, Secilën ditë kremto nga një kremte- Natën e dtiën n’vallëzim knaqu, N’zërin e harpës,n’tingujt e fyellit. Rrobat e pastra veshi,Gilgamesh, Mirë pastroje e lyeje kokën tënde, Dhe trupin laje vetëm n’ujë të freskët. Soditi f’mijët n’gaz e dora dorës, N’gjoksa t’grave ti hareshëm prehu !
N’qytetin tënd.n’Uruk kthehu ti mbrapa si trim i fortë dhe si mbret i lumtur »

Epi i Gilgameshit është vepra më e vjetër që njihet deri tani rreth 4000 vjet më parë. Epi qëndroi rreth 2500 vjet i mbuluar nën dhe. Epi i Gilgameshit është i përbërë prej 12 pllakash (këngësh) në të cilat rrëfehet për mbretin e Urukut në Mesopotaminë e Lashtë, e cila shtrihej ndërmjet lumenjve Tigër dhe Eufrat. Ky është një nga qytetet më të vjetra të njerëzimit. Këto pllaka qëndruan shumë shekuj nën dhe, rreth 2500 vjet. Disa nga këto pllaka janë të dëmtuara, shumë fjalë e vargje janë të palexueshme, pra janë fshirë krejtësisht. Ky shkrim është bërë në pllakat ë dheut, të cilat më pas piqeshin me shkrim me kunja (kuneiform). Kjo vepër e Mesopotamisë edhe në kohët e sotme është shumë aktuale dhe me rëndësi nacionale. Ajo jep transponimin e botës së njeriut në një periudhë të caktuar të zhvillimit të tij. Shqiptimi poetik i përpjekjeve të njeriut për ti shpëtuar vdekjes, për të gjetur jetën e amëshuar dhe forcën e rinisë. Epi i Gilgameshit i kushtohet tmerrit të vdekjes dhe fatit tragjik të njeriut. Njeriu bëhet i vetëdijshëm se duhet të vdesë sikurse ngjet me kryepersonazhin Gilgameshin. Ky ishtë mbret i Urukut, njeriu i Hareve dhe Gëzimeve. Ai nuk kishte menduar sa duhet për kuptimin e jetës dhe vdekjes së njeriut. Vetëm vdekja e mikut të tij Enkidujit e bind se duhet të vdesë. Gilgameshi ndërron qëndrim ndaj jetës dhe vihet në kërkim të jetës së amëshuar si perënditë. Kjo del qartas edhe në mallkimin e Enkidujit drejtuar gruas hyjnore e cila e harlisi dhe e ndau nga kafshët dhe e ktheu tek njerzit. Në epin e Gilgameshit ballafaqohen 3 botë.
1. Bota Hyjnore
2. Bota Njerëzore
3. Bota shtazore
Ato dëshmojë për një stad të lashtë të ekzistencës. Bota Njerëzore shprehet nëpërmjet Gilgameshit, mbretit të Urukut dhe njerëzore që jetojnë në të. Bota Hyjnore e perëndive është e pasur dhe ka funksion të shumfishtë në ep. Bota shtazore ndërlidhet mjaft mirë me dy botët e tjera. Kufijtë midis këtyre tri botëve shprehen nepermjet Gilgameshit njeri, mbret i Urukut, i cili ka dy të tretat e hyjnive. Enkiduji pasi e krijoi hyjnesha Arururri kullot barin me kafshët e pyllit. Humbaba, roja e malit hyjnor Lendrit, paraqitet si kafshë me kokë njeriu. Kemi luftën kundër së keqes. E keqja më e madhe që nuk mund të shpëtojmë asnjëherë është vdekja. Gilgameshi dhe Enkidui bëhen miq. Hyjnia Anuji urdhëron Arurunë që të krijojë një qënie, Enkidujin që ti kundërvihet Gilgameshit. Në këtë Ep kemi raportin e jetës dhe vdekjes. Në fund heroi kryesor vdes. Njeriu vdes si qënie, por njerëzimi vazhdon jetën. Epi i Gilgameshit ka ngjashmëri me Iliadën dhe Odisenë e Homerit për nga mënyra si është krijuar. Vepra , letra e krijuar mbi bazën e fantazisë bën çlirimin nga vuajtja. Akili e kishte vdekjen e tij në thembër, pra ai vdiq. Kemi dhe Faraonët të cilët ishin gjithashtu të vdekshëm megjithëse ata e mbanin veten si të pavdekshëm, Aleksandrin e Maqedonisë etj. Mënyra e të shkruarit dhe të mbledhurit të këngëve ngjan me krijimet e Homerit. Ndoshta kjo ka qenë një mënyrë e të shkruarit në kohët e atëhershme. Këta heronj vijnë në ditët tona dhe bëhen burim frymëzimi për brezat e ardhshëm duke sjellë mesazhe nga një botë e lashtë, por nga mënyra e të menduarit dhe të jetuarit nuk është vetëm e tillë.
Përmbajtja [fshih]
1 Deshifrimi dhe përkthimi
1.1 Plloça a parë
1.2 Plloça e dytë
1.3 Plloça e tretë
1.4 Plloça e katërt
1.5 Plloça e pestë
1.6 Plloça e gjashtë
1.7 Plloça e shtatë
1.8 Plloça e tetë
1.9 Plloça e nëntë
1.10 Plloça e dhjetë
1.11 Plloça e njëmbëdhjetë
2 Shiko edhe
3 Lidhje të jashtme
[redakto]Deshifrimi dhe përkthimi

[redakto]Plloça a parë
Gilgameshi, ky hero i madh, që njihte e dinte gjithë ato gjëra, ndërtoi murin e madh të Urukut. Plloça na fton të vështrojmë përreth dhe të shohim madhështinë e këtij qyteti dhe të mureve të tij të lartë, duke theksuar se në themel të portave të tij është vendosur një gur, ku shkruhet se Gilgameshi është ndërtuesi i mureve të qytetit.
Aty janë gdhendur edhe të dhënat e trimërive dhe të bëmave të tij.
Gilgameshi, dy të tretat perëndi dhe mbetja njeri, ishte mbreti më i madh dhe më i fuqishmi supernjeri që ka ekzistuar.
Megjithatë ai ishte i egër dhe mizor me popullin e tij. Në këto kushte populli i drejtohet me ankesa perëndisë së qiellit - Anu, që ishte edhe kryeperëndia e qytetit, për ta ndihmuar, duke krijuar një hero tjetër që t’i kundërvihej atij.
Në përgjigje Anu krijon një njeri të egër - Enkidu, i cili jetonte në një pyll të madh që rrethonte tokat e mbretërisë së Gilgameshit. Ky njeri - kafshë kishte fuqinë e dhjetëra kafshëve të egra.
Ai duhej të shërbente si kundërpeshë ndaj supernjeriut Gilgamesh.
Një gjuetar kurthesh, ndërsa ngrinte kurthe në pyll, sheh Enkidun të vraponte i ç’veshur bashkë me kafshët e egra.
Ai ia tregoi këtë babait të vet, i cili e këshillon të shkojë në qytet dhe të marrë një kurvë me emrin Shamhat e t’ia dërgojë njeriut të egër. Nëse ai do të bënte dashuri me të, atëhere do të humbte forcën dhe egërsinë dhe do të civilizohej.
Shamhat e takon Enkidun te një gjol me ujë, ku mblidheshin të gjitha kafshët e egra.
Ajo ia ofroi veten atij dhe ai e pranoi, por në vend që të humbte fuqinë dhe egërsinë, ai u ndërgjegjësua dhe u bë i kuptueshëm.
Shamhat i propozoi Enkidut ta merrte në qytet, duke i thënë se atje rrezatonin me tërë shkëlqimin e tyre të gjitha gëzimet e civilizimit. Ajo i premtoi ta njihte me Gilgameshin, njeriun e vetëm të denjë për miqësinë e tij.
Ndërkohë Gilgameshi sheh dy ëndrra. Sipas të parës, një meteor bie në tokë. Ai ishte aq i madh sa që Gilgameshi nuk ishte i zoti as ta ngrinte, por as edhe ta kthente në anën tjetër.
Populli ishte mbledhur dhe festonte rreth e rrotull meteorit, ndërsa Gilgameshi e përqafoi atë sikur të ishte grua. Por nëna e tij, perëndesha Rimat-Ninsun e detyron atë të dyluftojë me meteorin.
Në ëndrrën e dytë Gilgameshit i shfaqet sikur një sëpatë i del para derës së shtëpisë. Ajo ishte aq e madhe sa ai nuk ishte në gjendje as ta ngrinte e as ta shtynte tutje.
Populli kishte ardhur dhe po festonte rreth e rrotull sëpatës, ndërsa Gilgameshi e kishte rrokur për qafe sikur të ishte grua.
Nëna e tij përsëri e detyroi Gilgameshin që të matej me sëpatën.
Gilgameshi shkon dhe pyet nënën e tij se çdo të thonë këto ëndrra dhe ajo ia shpjegoi duke i thënë se një njeri me forca dhe fuqi të papara do të vijë në Uruk.
Gilgameshi do ta përqafonte këtë njeri sikur të ishte grua dhe se ky njeri do ta ndihmonte atë për të kryer punëra të mëdha.
[redakto]Plloça e dytë
Enkidu dalëngadalë integrohet në jetën e qytetit, duke jetuar në fillim me një grup barinjsh, të cilët i mësuan si të ruante kopenë, si të hante, si të fliste në mënyrë të drejtë dhe si të vishte rrobat.
Enkidu hyri në qytetin e Urukut gjatë një ceremonie festive. Gilgameshi, si mbret që ishte, pretendonte të drejtën e natës së parë, me çdo grua, ditën e martesës.
Kur hyri Enkidu, Gilgameshi sapo bënte shpalljen e kësaj të drejte. I tërbuar nga ky abuzim, Enkidu qëndron përballë tij te dera e dhomës martesore dhe i zë rrugën.
Këtu fillon midis tyre një përleshje e ashpër. Gilgameshi fiton raundin e parë. Enkidu e njeh epërsinë e Gilgameshit dhe i bën thirrje për paqe. Kështu të dy heronjtë pajtohen dhe përqafohen duke u bërë shokë për kokë.
Gilgameshi dhe Enkidu filluan të dembeloseshin nga jeta në qytet. Për t’i dhënë fund kësaj gjendjeje Gilgameshi propozon një aventurë të madhe: të shkonin në pyllin e madh me bredha në Iranin e Jugut dhe t’i prisnin të gjitha pemët.
Por që ta bënin këtë atyre u duhej të vrisnin rojtarin e Pyllit të Bredhave, demonin e madh - Humbaban e tmerrshëm. Enkidu e njihte fuqinë e Humbabas nga ditët që kishte kaluar në natyrën e egër në pyll, prandaj u përpoq që t’i mbushte mendjen Gilgameshit të mos e ndërmerrnin këtë rrezik.
[redakto]Plloça e tretë
Pjesa më e madhe e shkrimeve të kësaj plloçe ka humbur. Megjithatë nga pjesa e ruajtur mësojmë se parësia e qytetit e kundërshtoi këtë ndërmarrje, por, përballë këmbënguljes se Gilgameshit, u detyrua ta pranonte.
Ajo e vuri jetën e mbretit në duart e Enkidus, të cilit i kërkoi që të ishte ai në ballin e luftës me Humbaban.
Nëna e Gilgameshit, Ramat-Ninsun, nga ana e saj, qahet për fatin e të birit gjatë një faljeje për perëndinë Diell - Shamash, duke e fajësuar se ai e kishte pajisur djalin e saj me një zemër të trazuar.
Shamashi i jep fjalën se do të kujdesej për jetën e Gilgameshit.
Ndërkohë edhe Ramat-Ninsun e urdhëron Enkidun që të kujdesej për jetën e mbretit dhe që të ishte ai i pari në dyluftimin që i priste me Humbaban.
I kapur nga paniku, Enkidu përpiqet edhe një herë t’i mbushë mendjen Gilgameshit të mos e ndërmerrnin këtë udhëtim, por Gilgameshi ishte i bindur në fitore.
[redakto]Plloça e katërt
Këtu përshkruhen peripecitë e dy burrave për në Pyllin e Bredhave. Rruga zgjat gjashtë ditë dhe për çdo ditë Gilgameshi i falej Shamashit.
Në përgjigje të këtyre lutjeve, nëpërmjet një orakulli, Shamash i shfaq Gilgameshit në gjumë pesë ëndrra. Këto ëndrra paraqiten ogurzeza.
Ëndrra e parë nuk është ruajtur. Në të dytën Gilgameshi sheh sikur kacafytet me një buall, i cili me frymën e vet thërrmonte tokën. Enkidu ia interpretoi këtë ëndërr, duke i thënë se ajo do të thotë se Shamashi do ta mbronte Gilgameshin.
Në ëndrrën e tretë Gilgameshit iu shfaq sikur qiejt ulërinin nga bubullimat dhe rrufetë dhe toka gulçonte. Pastaj vinte errësira dhe përsëri qetësia si vetë vdekja.
Rrufeja godiste me forcë tokën dhe ndizte zjarre. Vdekja derdhej nga qiejt. Dhe kur nxehtësia u ftoh dhe zjarret u shuan, pemët ishin kthyer në hi.
Interpretimi i kësaj ëndrre nga Enkidu ka humbur, por, ashtu si në ëndrrat e tjera, kuptohet se ai i ka dhëne Gilgameshit një përgjigje të kënaqshme.
Edhe ëndrra e katërt dhe e pestë ka humbur, por Enkidu përsëri i thotë Gilgamishit se ajo paralajmëron suksesin në betejën që i pret.
Në të hyrë të Pyllit të Bredhave, Gilgameshit i hyri frika dhe fillon të dridhet. Ai i drejtohet Shamashit, duke i kujtuar se i kishte dhënë fjalën Ninsunës se do ta mbronte në këtë dyluftim.
Atëherë Shamashi, nga qielli, e urdhëron atë të hyjë shpejt në pyll, sepse Humbaba ende nuk i kishte veshur të gjitha armët e luftës.
Demoni Humbaba vishte shtatë parzmore, por këtë herë kishte veshur vetëm njërën, kështu që paraqitej i paarmatosur si duhet dhe për pasojë dyluftimi me të do të ishte më i lehtë.
Enkidu e humbi guximin dhe u tërhoq mbrapsht. Gilgameshi e qortoi dhe, në gjaknxehtësi e sipër, fillojnë të grinden ashpër me njëri-tjetrin.
Këtu një pjesë e madhe e mbishkrimit ka humbur, por në pjesën e mbetur thuhet se Gilgameshi e bindi Enkidun se duhej të qëndronin së bashku kundër demonit.
[redakto]Plloça e pestë
Gilgameshi dhe Enkidu hyjnë në Pyllin e bukur e famos të Bredhave dhe fillojnë të presin pemët. Humbaba dëgjon zhurmën dhe vjen me vrap duke ulëritur dhe i urdhëron të largohen.
Enkidu i thotë demonit se ata të dy ishin më të fortë se ai. Humbaba, që e dinte se Gilgameshi ishte mbret, filloi të tallej me të duke i thënë se si ka mundësin që ai te merrte urdhra nga një askush si Enkidu.
Ndërkohë, duke i dhënë fytyrës një pamje të shëmtuar dhe të frikshme, Humbaba filloi të trembte dyshen. Gilgameshi ikën dhe fshihet diku.
Enkidu e vë në lojë Gilgameshin, duke i thënë se ishte ai që e kishte inspiruar dhe e kishte inkurajuar, kurse tani ikën e fshihet. Atëherë Gilgameshi vjen përsëri dhe të dy fillojnë luftën kundër demonit. Shamashi ndërhyn në dyluftim duke marrë anën e dyshes dhe Humbaba mundet.
I rënë në gjunjë me shpatën e Gilgameshit në gojë, Humbaba i lutet këtij t’i falë jetën dhe si këmbim i premton të gjitha pemët e pyllit dhe shërbimet e tij për të gjithë jetën.
Ndërsa Gilgameshi po mendohej se si t’ia bënte, ndërhyn Enkidu, duke i kërkuar shokut që ta vriste Humbaban para se ndonjëra nga perënditë të vinte në mbrojtje të tij. Ai i kujtoi gjithashtu Gilgameshit se, nëse ai do ta vriste Humbaban, fama e tij do të merrte dhenë.
Gilgameshi me një vrull të madh ia pret kokën Humbabas me shpatë. Por para se të vdiste, Humbaba arrin të lëshojë një nëmë në adresë të Enkidus duke thënë: “O ju të dy! Enkidu mos jetoftë edhe shumë kohë dhe mos gjettë në këtë botë qetësi askund”.
Gilgameshi dhe Enkidu, pasi mbaruan me Humbaban, prenë bredhat e pyllit. Më të mëdhenjtë i përdorën për ndërtimin e dyerve të qytetit Uruk. Ata ndërtuan një trap me trungje dhe lundruan nëpër Eufrat për në qytetin e tyre.
[redakto]Plloça e gjashtë
Pas kësaj ngjarjeje, fama e Gilgameshit mori dhenë. Forma e tij e shkëlqyer dhe rrobat e bukura tërhoqën vëmendjen dhe simpatinë e perëndisë Ishtar. Ajo erdhi te Gilgameshi dhe i kërkoi atij të bëhej dashnori i saj.
Gilgameshi e refuzoi këtë me ofendime, duke i numëruar gjithë dashnorët e saj dhe ç’fat të zi kishin pasur ata në duart e saj. E fyer rëndë, Ishtari kthehet në qiell dhe i lutet babait të saj, zotit të qiellit - Anu, që ta lejonte të dërgonte Demin e Qiellit me qëllim që të shfrynte inatin, në shenjë shpagimi për Gilgameshin dhe qytetin e tij.
Ajo i tha atij: “Baba! Më krijo Demin e Qiellit për të vrarë Gilgameshin dhe shkatërruar qytetin e tij. Nëse nuk ma krijon Demin e Qiellit, atëhere unë do ta shkallmoj derën e ferrit dhe do të thyej drynin e saj, duke e lënë të hapur në dy kanate. Do të ringjall të vdekurit e do t’i bëjë të hanë të gjallët saqë numri i të vdekurve të bëhet më i madh se i të gjallëve”.
Anu, pa ndonjë dëshirë të madhe, u dorëzua dhe Demi i Qiellit u dërgua në qytetin e Urukut. Frymëmarrja e tij ishte aq e fuqishme saqë, sa herë shfrynte, hapte gropa të mëdha në tokë, ku varroseshin me qindra banorë të qytetit. Gilgameshi dhe Enkudu i kundërvihen së bashku dhe e vrasin Demin e fuqishëm të Qiellit.
Ishtari tërbohet fare. Enkidu fillon ta tallë dhe i thotë se tani radhën e ka ajo vetë; se ai dhe Gilgameshi pas Demit do të vrisnin atë vetë. Pastaj pret një copë prej Demit dhe ia hedh asaj në fytyrë.
[redakto]Plloça e shtatë
Enkidu bie sëmurë. Ai sheh një sërë ëndrrash kërcënuese. Priftërinjtë ia shpjegojnë ato si një hakmarrje nga zotat.
Kryeperënditë janë mbledhur dhe kanë vendosur se dikush duhej ndëshkuar për vrasjen e Humbabas dhe të Demit të Qiellit, kështu që, midis dy heronjve, ata vendosin të dënojnë Enkidun.
Ky, nga ana e vet, kur mëson këtë, mallkon derën e madhe të qytetit që e ndërtuan me drurët e Pyllit të Bredhave dhe po kështu ngritësin e kurtheve dhe kurvën Shamhat që e njohën me civilizimin njerëzor.
Këtu ndërhynë perëndia Shamash, i cili i kujton atij se pavarësisht se jeta e tij kishte qenë e shkurtër, ai kishte gëzuar frytet e civilizimit, të cilat i kishin krijuar një kënaqësi të madhe.
Pas kësaj ndërhyrjeje, Enkidu bekon ngritësin e kurtheve dhe kurvën. Në një nga ëndrrat ai sheh sikur një demon i madh vjen ta marrë dhe e dërgon në ferr, në “shtëpinë e pluhurit”, ku përfundojnë të gjithë të vdekurit.
Duke vdekur ai përshkruan ferrin, të cilin e paraqet si “një shtëpi prej pluhuri, banorët e të cilës ushqehen me dhe pinë ujë të pistë, vishen me pendë zogjsh dhe nuk shohin dritë me sy…”
Enkidu ia besoi veten Gilgameshit dhe, pasi vuajti tmerrësisht për dymbëdhjetë ditë, më në fund vdiq.
[redakto]Plloça e tetë
Gilgameshi u prek shumë nga vdekja e shokut të tij dhe e vajtoi gjatë. Ai i urdhëroi të gjitha krijesat të mos qëndronin indiferent në zinë për mikun e tij. Shumica e plloçave që përshkruajnë këtë gjendje kanë humbur, por një gjysmë e mbetur tregon se Gilgameshi i ndërtoi Ekindut një monument.
[redakto]Plloça e nëntë
Gilgameshi e lëshon veten tërësisht. Nuk lahej, nuk ruhej, nuk kujdesej për vete. Por kjo jo aq për vdekjen e shokut të tij se sa për shkak se arriti në përfundimin se edhe ai mund të vdiste ashtu si dhe shoku i tij.
Këto mendime i ngjallnin frikë e panik. Ai vendos se duhej të siguronte pavdekësinë. Prandaj ndërmerr një nga aventurat më të rrezikshme në jetën e tij: udhëtimin për tek Utnapishtim dhe gruaja e tij, të vetmit të vdekshëm, të cilëve perënditë u kishin siguruar pavdekësinë.
Utnapishtimi ishte shumë larg: jetonte në burimet e të gjithë lumenjve, në fund të botës. Ai kishte qenë një mbret i madh përpara se të ndodhte Përmbytja.
Pas një ëndrre të frikshme, Gilgameshi ngrihet dhe niset për te mali Mashu, i cili ruante lindjen dhe perëndimin e Diellit. Kur arrin te mali, takoi dy njerëzit – akrepa.
Ata ruanin rrugën në pjesën e pasme të malit Mashu dhe u përpoqën ta bindnin Gilgameshin të kthehej, pasi kjo rrugë ishte plotë të papritura dhe rreziqe.
Megjithatë ata, përballë këmbënguljes së Gilgameshit, e lejuan këtë të ndiqte rrugën.
Pas malit Mashu ishin tokat e Natës, ku asnjëherë nuk kishte pasur dritë. Gilgameshit iu desh të bënte njëmbëdhjetë lega rrugë para se sa drita të fillonte të vezullonte dhe t’i shfaqej dita.
Ai u fut në një kopsht të mrekullueshëm pemët e të cilit prodhonin gurë të çmuar.
[redakto]Plloça e dhjetë
Gilgameshi ndalet në një tavernë në breg të detit, që ishte në pronësi të zonjës Sidur. Kjo, e frikësuar nga pamja e Gilgameshit, mbylli derën dhe nuk deshi ta linte të hynte brenda.
Gilgameshi i tregon se kush ishte dhe e pyeti Sidurin se si mund të shkonte tek Utnapishtimi. Ashtu si dhe njerëzit-akrepa, ajo i tha se rruga për tek ai ishte plot pengesa e rreziqe.
Megjithatë ajo e drejtoi atë për te Urshanabi – lundërtar në shërbim të Utnapishtimit. Gilgameshi iu afrua Urshanabit me shumë arrogancë dhe padashur i theu një “send prej guri”, që në një farë mënyre ishte vendimtar për udhëtimin te Utnapishtimi.
Kur Gilgameshi i kërkoi atij ta çonte te Utnapishtimi, detari i tha se kjo ishte e pamundur pas thyerjes së “sendit prej guri”.
Megjithatë ai e këshilloi Gilgameshin që të priste disa pemë dhe me to të ndërtonte një barkë me timon, sepse ujërat nëpër të cilat do të lundronte ishin Ujërat e Vdekjes dhe njeriu, që lundronte në to, mund të vdiste nga çasti në çast. Gilgameshi bëri siç i tha lundërtari dhe në këtë mënyrë mundi të shtynte varkën pa cekur asnjë herë në ujërat e rrezikshme.
Pas një lundrimi të gjatë, Gilgameshi arriti në breg dhe takoi një tjetër njeri, të cilit i tregoi se po kërkonte Utnapishtimin dhe sekretin e pavdekësisë.
Burri i vjetër i tha se vdekja ishte diçka e paevitueshme sepse kështu ka qenë dëshira e zotave dhe se jeta njerëzore është e përkohshme dhe jo e përhershme.
[redakto]Plloça e njëmbëdhjetë
Gilgameshi e kuptoi se njeriu me të cilin po fliste ishte vet Utnapishtimi dhe se nuk mund të priste që një i vdekshëm të bëhej i pavdekshëm.
Ai e pyeti Utnapishtimin se si arriti ai të bëhej i pavdekshëm dhe Utnapishtimi i tregoi sekretin që nuk ia kishte treguar deri atëherë asnjë qenieje njerëzore: “Në kohën përpara Përmbytjes, në brigjet e Eufratit, ekzistonte një qytet me emrin Shuruppak.
Në atë kohë këshilli i perëndive kishte mbajtur një mbledhje sekrete, ku kishin vendosur shkatërrimin e botës me një përmbytje të madhe.
Të gjitha perënditë u betuan që të mos e nxirrnin sekretin e vendimit të tyre për qeniet njerëzore, por Ea (perëndia që pati krijuar qeniet njerëzore) erdhi te shtëpia e Utnapishtimit dhe ua tregoi sekretin mureve të shtëpisë, gjë që nuk përbënte thyerje të betimit.
Ea i këshilloi muret e Utnapishtimit të fillonin menjëherë punën për ndërtimin e një barke të madhe, gjatësia e të cilës të ishte aq sa gjerësia, pastaj ta fshihnin atë dhe të sillnin aty të gjitha krijesat e deriatëhershme.
Utnapishtimi filloi menjëherë punën dhe e ndërtoi barkën e madhe. Pastaj ngarkoi në të flori dhe argjend dhe hipi të gjitha krijesat dhe u nis. Ea e urdhëroi atë të hynte në anije dhe të mbyllte dyert pas vetes.
Ndërkohë vijnë re të zeza, shoqëruar me bubullima dhe shkreptima, vepër e perëndisë Adad.
Toka ziente dhe dukej sikur ishte zhytur në djersë; gjithçka u shua dhe u bë errësirë.
Përmbytja qe aq e madhe sa që u trembën edhe vet perënditë. Këta “dridheshin si qentë e rrahur dhe u fshehën qosheve të largëta”, duke qortuar veten se “Pse i vendosëm këto gjëra të këqia në Këshillin tonë? Dhe “…qanin e ulërinin…dridheshin dhe vajtonin”.
Përmbytja vazhdoi shtatë ditë e shtatë net dhe më së fundi drita u kthye përsëri në tokë. Utnapishtimi hapi dritaren dhe pa se e tërë toka ishte kthyer në një oqean uji dhe të gjitha qeniet njerëzore ishin kthyer në dhe. Atëherë ai u ul në gjunjë dhe qau.
Barka e Utnapishtimit qëndroi për pushim në malin Nimush. Ajo u ankorua mirë e fort në një kreshtë mali pak nën sipërfaqen e oqeanit dhe ndejti aty për shtatë ditë.
Në ditën e shtatë Utnapishtimi filloi të kërkojë tokë dhe, pasi ujërat u tërhoqën, i lëshoi të gjitha krijesat që kishte në anije. Ndërkohë ai bëri theror një dele.
Zotat nuhatën kundërmimin e therorit dhe filluan të mblidheshin rrotull Utnapishtimit. Erdhi edhe Enlili, perëndia që kishte propozuar shkatërrimin njerëzimit.
Ishte shumë i zemëruar sepse, me gjithë vendimin e tyre, ende kishin mbetur gjallesa në tokë. Ai e akuzoi Ean për tradhti, por Ea e bindi Enlilin se në vend që të zemërohej duhej të ishte falënderues.
Ai bindet dhe tërhiqet: përqafon Utnapishtimin dhe gruan e tij për gjestin e lartë që kishin bërë dhe i bekoi ata duke thënë: “Dikur Utnapishtimi ishte i vdekshëm. Këtë herë le të bëhet i pavdekshëm, le të jetojë për gjithnjë në burimet e të gjitha lumenjve.”
Në fund të kësaj historie, Utnapishtimi i ofron Gilgameshit një shans për t’u bërë i pavdekshëm: të qëndronte gjashtë ditë e shtatë net zgjuar pa gjumë.
Gilgameshi e pranoi sfidën, qëndron në breg, por e zuri gjumi menjëherë. Utnapishtimi i thotë të shoqes se të gjithë njerëzit janë gënjeshtarë, kështu edhe Gilgameshi.
Ai do ta mohojë se ka fjetur tërë kohën. Prandaj e këshilloi të shoqen që t’i sillte çdo ditë nga një copë bukë dhe t’ia linte te këmbët.
Gilgameshi fjeti pa u zgjuar për gjashtë ditë e shtatë netë, derisa Utnapishtimi ndërhyri dhe e zgjoi. Duke u zgjuar, Gilgameshi tha: “Vetëm një gjysmë sekonde kam qëndruar kështu”.
Por Utnapishtimi i bëri shenjë nga copat e bukës, duke i treguar ndryshimin midis atyre të ndejtura dhe atyre të freskëta, që i qenë vendosur tërë kohën te këmbët. Gilgameshi tronditet dhe klith: “O ç’fatkeqësi!
Ç’të bëjë tani, ku të shkoj. Vdekja do ta përlajë trupin tim. Vdekja ka hyrë në trupin tim. Kudo që do të shkoj, kudo që do të vështroj, kudo qëndron vdekja”.
Gruaja e Utnapishtimit e bindi burrin e vjetër që të kishte mëshirë për Gilgameshin. Kështu që ai i propozoi Gilgameshit që në vend të pavdekësisë të bëhej edhe një herë i ri.
Kjo do të realizohej nëse ai do të gjente një bimë sekrete në fund të oqeanit, diku shume larg. Gilgameshi e pranoi propozimin.

Ai lidhi një gur të rëndë në këmbët e tij dhe u zhyt në fund të oqeanit, ku gjeti dhe këputi bimën magjike. Por ai nuk arriti ta përdore atë për shkak se nuk besonte në mrekullinë e saj pa e provuar më parë.
Ai vendosi ta merrte me vete bimën në Uruk dhe ta provonte te disa njerëz të vjetër të qytetit për t’u bindur në efektshmërinë e saj.
Në rrugën e kthimit, Gilgameshi has një pellg me ujë, ku fillon të lahet. Në këtë çast një gjarpër ia merr bimën dhe zhduket në ujë.
Kështu merr fund edhe ëndrra për t’u rinuar. Legjenda e Gilgameshit mbaron me përfundimin e udhëtimit të tij. Gilgameshi qëndron para derës së Urukut, duke e ftuar Urshanabiun të vështronte rreth e rrotull për të parë madhështinë e këtij qyteti me muret e tij të larta dhe në këmbët e derës së qytetit një gurë graniti, ku është gdhendur emri i Gilgameshit si ndërtues i këtyre mureve dhe ku numërohen bëmat e tij të guximshme.
[redakto]Shiko edhe